قدس آنلاین- تکتم بهاردوست: بارش های زیاد چند ماه اخیراین تصور را برای بسیاری از ما ایجاد کرده است که ایران به خاطربارشهای ابتدای امسال و همچنین بارندگیهای چند روز اخیر وارد دوره تَر سالی شده‌ است ولی تحقیقات نشان داده که قضیه عکس این است و ایران و بخصوص خراسان رضوی سالهای خشکی را در پیش خواهد داشت. به این انگیزه با ایمان بابائیان سرپرست گروه پژوهشی تغییر اقلیم مرکز ملی اقلیم شناسی گفتگو کرده ایم که می خوانید:

قدس آنلاین:طی روزهای اخیر عنوان شده که تا سال ۲۰۵۰ بارش ها در ایران و بخصوص خراسان رضوی کاهش پیدا خواهد کرد اینکه منطقه خراسان رضوی به یک منطقه خشک تبدیل خواهد شد. چرا؟ مشکل کجاست؟

بابائیان:طی گزارش های ده سال پیش پژوهشکده اقلیم شناسی تا به امروز با توجه به پیش نگری های صورت گرفته به این تحقیقات دست پیدا کرده ایم که بارش های منطقه عرض های میانی در اثر گرمایش جهانی کم می شود یعنی مناطق عرض های میانی شامل منطقه غرب آسیا بخش هایی از آسیای مرکزی از مدیترانه و اردن، شرق مدیترانه حتی خود مدیترانه، جنوب ترکیه تا افغانستان و کشورهای حوزه اکو مثل تاجیکستان و ...کشورهایی که در شما ایران هستند، پاسخ اینها به گرمایش جهانی یعنی گرم شدن کره زمین به این صورت است که بارش در این مناطق کم می شود ولی این به معنی آن این نیست که گرمایش جهانی موجب کاهش بارش در کل کره زمین می شود بلکه این منطقه از جمله ایران از لحاظ اقلیمی هر چه دمای جهانی افزایش پیدا کند بارش در آن کم می شود.

بیشتر کاهش بارش هم در بخش های نیمه غربی مانند منطقه زاگرس رخ می دهد حتی در کشورهای غرب ایران مانند عراق، سوریه و ...مناطقی هستند که اینها منشا تولید گرد و غبار هستند. هر چند در خراسان و بقیه مناطق ایران هم این کاهش بارش را داریم.

این کاهش بارش در آینده باعث خشکسالی بیشتر در کشورهای غرب ایران می شود که پیامدش افزایش گرد و غبار است چه بسا در مناطق شمال ایران مانند ترکمنستان هم کاهش بارش را داریم.

قدس آنلاین: آیا رفتار بارش ها هم تغییر خواهد داشت؟

بابائیان: بله رفتار بارش ها به سمت بارش های سنگین و سیل آسا می رود با اینکه میانگین بارش کم می شود ولی همان بارش کم در تعداد روزهای کمتر به صورت رگباری و بعضا سیل آیا رخ می دهد که یکسری مخاطراتی را ایجاد می کند. نمونه اش سیل استان گلستان. این شرایط اقلیمی را در آینده داریم که خسارت زا است. تنها جایی که احتمال دارد بارش کم نشود منطقه سیستان بلوچستان است و دلیلش هم این است که دمای اقیانوس هند افزایش پیدا می کند و باعث تبخیر بیشتر اب از سطح اقیانوس و نفوذ جریان های مرطوب به سمت جنوب ایران می شود البته در کشورهای جنوب ایران، شمال افریقا تا عربستان و یمن در این مناطق گرمایش جهانی موجب افزایش بارش می شود.

قدس آنلاین: آیا این پیش بینی ها به سازمان هایی مانند وزرات جهاد کشاورزی، هم اطلاع داده شده تا الگوی کشت و کشاورزی و باغداری را رعایت کنند؟ یا حتی شهرسازی و...برای تغییراتی در الگوی ساخت و ساز

بابائیان:ما اولین گزارش هایمان در اواخر دهه هفتاد زمانی که مرکز اقلیم شناسی کشور در مشهد ایجاد شد پیش نگری هایمان را برای کل کشور و کشورهای عضو اکو صادر کرده ایم ما اولین هشدارها را از سال ۸۰ باتوجه پیش بینی های مدلهایمان به دستگاه ای ذی ربط اعلام کرده ایم. ولی متاسفانه این هشدارها تا جایی که ما انتظار داشته ایم نمود بیرونی نداشته است. یک دلیلش هم این است که هواشناسی در هیات دولت نماینده ای ندارد و این مسئله خیلی مهمی است. سازمان هواشناسی بایدبتواند مستقیما با اهالی دولت در ارتباط باشد چون ما در دهه های آینده بشدت درگیر بحث گرمایش جهانی هستیم که تبعات خیلی سنگینی بر روی ایران دارد تا جایی که گرمایش جهانی می تواند باعث از بین رفتن برخی تمدن ها بشود. مهاجران اقلیمی اطراف مشهد همه ناشی از گرمای جهانی است ما باید در این رابطه برنامه ریزی کنیم که اینها به جای مهاجرت به مشهد و امثالهم در مبدا هزینه کنیم.

قدس آنلاین: عنوان شد که تولید زعفران در خراسان رضوی تا سال ۲۰۵۰ نصف خواهد شد با توجه به اینکه روند توسعه مزارع زعفران و تبدیل این محصول به منبع درآمد کلیدی خراسان رضوی. آیا هشدارهای لازم داده شده است؟

بابائیان:طی طرح تحقیقاتی که با همکاری دانشگاه فردوسی داشتیم به این نتیجه رسیدیم که عملکرد زعفران در دهه های آینده به شدت پایین می آید البته سایر محصولات هم همین مشکل را خواهند داشت و عملکردشان کاهش خواهد داشت. و مطالعات "atc" هم این موضوع را تایید می کند. اینکه اقلیم زراعی کره زمین به سمت عرض های بالاتر جابه جا می شود یعنی اینکه زعفران از سمت خراسان رضوی و جنوبی مهاجرت می کند به سمت خراسان شمالی می رود چون با توجه به تغییر اقلیم در دهه های آینده کشت زعفران در ایران سازگاری ندارد. پس باید به دنبال کشت های جایگزین یا سیاست های اشتغال دیگری باشیم. حتی چرخه غذای اقیانوسی هم در حال تغییر است.

قدس آنلاین: آنچه در همه پیش بینی ها مشترک است تبدیل بارش ها به بارش های رگباری است در این خصوص آیا پیش گیری های لازم انجام شده است؟ چه کسی باید پیگیر این مسائل و مسئول جلوگیری از آن است؟

بابائیان:خوشبختانه در استان اقدامات خوبی انجام شده و می شود ولی راهکارش این است که دستگاه ای اجرایی، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی بنشینند و یک نسخه  را از نظر علمی برای این بارش های سیل آسا تجویز کنند. چیزی که باید به آن  توجه شود بحث آبخیز داری است.

انتهای خبر/